Ανέκδοτα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης
ΘΕΟΧΑΡΗ ΔΕΤΟΡΑΚΗ δ.φ.
Καθηγητού Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου
Ηράκλειο 1976
Της Μάχης της Κρήτης και της Κατοχής
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έδωσε πολλές αφορμές για δημοτικά τραγούδια και ρίμες, στην Κρήτη και στην άλλη Ελλάδα. Τα τραγούδια αυτά είναι και τα τελευταία ίσως δημιουργήματα της λαϊκής μούσας, γιατί, όπως είναι γνωστό, δημοτικά τραγούδια δε δημιουργούνται πια παρά σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις. Τα περισσότερα από τα τραγούδια του Γερμανικού πολέμου και της Κατοχής έχουν σαν πρότυπα παλαιότερα τραγούδια της Τουρκοκρατίας, που προσαρμόσθηκαν στην νέα πολεμική πραγματικότητα.
25
Τι έχουν τση Κρήτης τα βουνά και στέκουν μαυρισμένα ;
Παιδιά, βοριάς τα μαύρισε, γή νότος τα πλακώνει ;
- Μηδέ βοριάς τα μαύρισε, νότος δεν τα πλακώνει,
Μα πέρασεν ο Γερμανός και μαυροφόρεσέν τα. Είντά θελεν ο κερατάς …
Νικόλαος Σηφιανός, ετών 65 (1972)
Ροδάκινο Ρεθύμνης
26
Αυγή τσ΄ αυγής θα σηκωθώ, αυγή τσ΄ αυγής θα σύρω,
Να κατεβώ στο Μάλεμε, στην αεροκαθίστρα,
Για να σκοτώσω Γερμανούς και Έλληνες προδότες,
απού μασε προδούδανε
Νικόλαος Σηφιανός, ετών 65 (1972)
Ροδάκινο Ρεθύμνης
27
Του Ροδακίνου οι δυό κορφές, Βρούντουβας κι Άγιο Πνέμα,
Τα δυό βουνά δακρύζουνε και κάθουνται και κλαίνε,
Γιατί θωρού τσι Γερμανούς τα δυό χωριά να καίνε,
Να βοηθήσουν δεν μπορούν …
28
Πόλεμο κάνουν οι Γερμανοί στου Σέλινου τη πάντα,
Λειβάδο, Κουστογέρακο, στα δυό χωριά τα πέρα,
Πλεμενιανά, Καρουδιανά, στση Κάντανος τον κάμπο.
Βρίσκουν μεγάλη αντίσταση …
29
Οψές αργάς επέρνουνε από το Κατωμέρι,
Αλικιανού, Βατόλακκο, κι απού τσ΄ Αγυιάς τον κάμπο,
Κ΄ έκατσα να ξεκουραστώ σ΄ ένα δεντρό από κάτω.
Γρικώ το χώμα κ΄ έτριζε …
30
Αυγή τσ΄ αυγής θα σηκωθώ, αυγή τσ΄ αυγής θα φύγω,
να σύρω να ξημερωθώ εις τον Κρυονερίτη,
Να μου βγορίση ο Κουρκουλός, τ΄ Αρμί του Ροδακίνου,
Να ιδώ που κάνουν πόλεμο και Γερμανούς σκοτώνου
απάνω στου Τσιλίβδικα, στ΄ Απάνω Πηγαδάκια
και στου Πατέρα τα Σκαλιά, εις το Φρατί στη Βρύση.
Λαλιούνε στείρα κι όμηρους, που τσ΄ είχανε πιασμένους
στην ζώνη την πολεμική …
31
Σύννεφο μαύρο κάθεται στου Κουρκουλού την μπάντα,
Εις το Σταυρό, πάνω στ΄ Αρμί , εκειά ΄ναι καθισμένο
Και φοβερίζει τσ΄ αετούς, ως είναι μαθημένο.
Μα οι γι-αετοί ψηλά πετού και δίπλα τριγυρίζου
και τα φαράγγια αντιλαλού και τα βουνά βουίζου.
Δεν ήτο σύννεφο νερού …
32
Τρείς καπετάνιοι κάθουνται εις τον Προφήτ΄ Ηλία
Και κλαίγουνε λυπητερά το Γέρο Βενιζέλο.
«Ξύπνα, καημένε γέροντα, και μη βαροκοιμάσαι
Και πήραν Φράγκοι το Μωριά κ΄ οι Γερμανοί την Κρήτη
Κ΄ εσύ κοιμάσαι αμέριμνος …»
33
Παιδιά, κ΄ είντά ΄ναι οι μπαλλωτές στον Πόρο στα Μεσαύλια,
στα Φλώρια μες΄ στσι ρεματιές στον Κάνναβο στ΄ αμπέλια,
στην Κάντανο στην εκκλησά, κάτω στο Κακοδίκι
Κι αντάρα επλάκωσε παντού …
Στυλιανός Φραντζεσκάκης (1972)
Παλαιοχώρα Σελίνου
34
Τί ΄ν΄ το κακό που γίνεται στην μπάντα του Σελίνου ;
Λειβάδο, Κουστογέρακο και στην Μονή ΄πό πέρα ;
Πολλές χιλιάδες Γερμανοί τά ΄χουν μπλοκαρισμένα
κι αεροπλάνα ρίχνουνε μπόμπες, φωτιά και βόλια.
Τα σπίθια καίνε και χαλούν και τουφεκίζουν τσ΄ άντρες
Κι ούλα τα γυναικόπαιδα εις την Αγιά τα πάνε.
Λυσσιούν να τα ρημάξουνε γιατί ΄ν΄ αρχοντοχώρια,
γιατ΄ Άγγλους υποθάρπουνε, πού ρθαν να βοηθήσουν
στση Κρήτης τον ξεσηκωμό …
Στυλιανός Μπουλινάκης (1972)
Κακοδίκι Σελίνου
35
Στο Σέλινο κουφοβροντά, βρέχει μα βρέχει μπάλλες.
Οι Γερμανοί περάσανε στα τρία χωριά τα πέρα,
Μονή και Κουστογέρακο, στο Λειβαδά και καίνε.
Τα παλληκάρια εφτάξανε …
Στυλιανός Φραντζεσκάκης (1972)
Παλαιοχώρα Σελίνου
36
Αηδόνι΄ απού τον Ομαλό, γεράκι, απού την Νίδα
Και πέρδικες ΄που τη Γιγγλιά γλυκολαλούν και λένε :
Εσιγανέψαν οι καιροί κ΄ επάψαν οι ανέμοι.
Πάψαν και σένα οι στράτες σου, Χίτλερ, απού την Κρήτη,
Στην Κρήτη μπλιό σου δεν πατείς …
Ευστράτιος Σταυγιανουδάκης ή Λυρατζής , ετών 90 (1971)
Ροδάκινο Ρεθύμνης
37
Από τα Γεροσόλυμα έφυγ΄ ένα καράβι.
Στην πρύμνη έκατσ΄ ο Χριστός, στην πλώρη η Παναγία
κι ο Μιχαήλ Αρχάγγελος έπιασε το τιμόνι
κι ο Άη Νικόλας στέκει ορθός με το Σταυρό στο χέρι.
Και σκίζανε την θάλασσα, στην Κρήτη εκατεβήκα
κ΄ εδιώξανε τσι Γερμανούς …
Ευάγγελος Μπερτσελής, ετών 75 (1972)
Αργουλές Σφακίων